√ وظایف :

این سنسور مقدار اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز را سنجیده و آنرا تبدیل به ولتاژ می کند و به ECU ارسال می کند. ECU طبق اطلاعات دریافتی از این سنسور مخلوط سوخت و هوا را تنظیم می کند. پس وظیفه این سنسور یکی محاسبه نسبت مخلوط سوخت و هواست و دیگری تعدیل غنی بودن مخلوط سوخت و هوا می باشد. 

 

√ محل قرار گیری :

روی اگزوز در مسیر گازهای خروجی اگزوز قرار دارد. در بعضی از خودروهای جدید دو عدد سنسور اکسیژن وجود دارد، یکی بعد از مانیفولد دود، قبل از مخزن کاتالیست و دیگری بعد از مخزن کاتالیست قرار دارد.

این سنسور تشکیل شده از یک بدنه سرامیکی و الکترودهایی از جنس پلاتینیوم. غلاف محافظ آن از جنس دی اکسید زیرکونیم و دارای یک المنت گرم شونده می باشد تا همیشه دمای آن حدود 300 تا 800 درجه سانتی گراد بماند.

√ مدار های الکتریکی :

این قطعه دارای یک سوکت 4 راهه میباشد :

پایه 1 : تغذیه 12+ ولت

پایه 2 : اتصال بدنه

پایه 3 : ارسال سیگنال مثبت

پایه 4 : ارسال سیگنال منفی

این سنسور حساس به تغییرات اکسیژن می باشد. نوک سنسور در فضای داخل اگزوز و در مسیر خروجی گازهای داخل اگزوز قرار دارد. 

نوک الکترود سنسور با اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز ایجاد واکنش کرده و تولید ولتاژ می کند. ECU با اطلاعات دریافتی و برنامه ریزی قبلی حافظه خود مقدار سوخت و هوا را تنظیم می کند. به این صورت که هرگاه مقدار اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز کاهش یافت، نشان از مخلوط سوخت غنی (سوخت بیشتر، هوای کمتر)

دارد که با ارسال ولتاژ حداکثر ECU را مطلع می کند. اما اگر مقدار اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز افزایش یافت، نشان از مخلوط سوخت رقیق (سوخت کمتر، هوای بیشتر) دارد که با ارسال ولتاژ حداقل ECU را مطلع می کند. 

این قطعه دارای یک المنت گرم کننده می باشد که دمای سنسور را در حدود 300 تا 800 درجه سانتی گراد نگه می دارد زیرا این سنسور در این دما بهترین کارکرد خود را دارد.

√ روش های عیب یابی سنسور اکسیژن : 
شناسایی عیب هایی که در صورت خرابی قطعه در خودرو به وجود می آید :
اگر این سنسور خراب شود مقدار مصرف سوخت بالا رفته ایجاد آلایندگی بالا می کند. 
اگر المنت گرم کن این قطعه خراب شود خودرو در هنگام روشن شدن دچار خام سوزی می شود. 

روش تست سنسور اکسیژن :
تست با دستگاه دیاگ :
بعد از اتصال دستگاه دیاگ به خودرو موتور را روشن کرده میگذاریم گرم شود. سپس وارد منوی پارامترها ⬅️ قسمت کنترل سوخت می شویم. در این قسمت دو عبارت اکسیژن سنسور قبل از کاتالیز (اکسیژن سنسور بالا دست) و اکسیژن سنسور بعد از کاتالیز (اکسیژن سنسور پایین دست) دیده می شود. 
در این مرحله ولتاژ ارسال شده توست سنسور به ECU را که در مقابل سنسور اکسیژن مورد نظر به طور متناوب نشان داده می شود چک می کنیم. 
✅  در آن دسته از خودروهایی که سنسور اکسیژن بعد از کاتالیز یا سنسور پایین دست را ندارند، برای سنسور اکسیژن آنها ولتاژ 0/45v را که همان ولتاژ لازم برای بهینه بودن مصرف سوخت است، در نظر می گیرند. بنابراین در مقابل پارامتر اکسیژن سنسور بعد از کاتالیز عدد 0/45 همیشه ثابت است. 
ولی برای آن دسته از خودرو هایی که اکسیژن سنسور بعد از کاتالیز را دارند ولتاژ خروجی نمایش داده شده مثل اکسیژن سنسور قبل از کاتالیز در حال تغییر است. 

ولتاژ ارسال شده توسط اکسیژن سنسور باید بین 0/9 ولت تا 0/1 ولت بطور مداوم در حال تغییر باشد. اگر ولتاژ تمایل به سمت 0/1 ولت داشته باشد نشان از سوخت رقیق و اگر تمایل به ولتاژ 0/9 ولت داشته باشد نشان از سوخت غنی دارد. در نتیجه اگر ولتاژ بین 0/9 ولت تا 0/1 ولت متغیر باشد نشان دهنده سلامت قطعه و در غیر این صورت نشان دهنده خرابی سنسور است.

حال به سراغ منوی کند خطاها می رویم و خطاها را چک می کنیم. اگر خطا بصورت لحظه ای ( i ) ثبت شده باشد آن را پاک می کنیم و دوباره خطاها را چک می کنیم. اما اگر بصورت دائمی ( p ) ثبت شده بود ابتدا از سلامت و تمیزی و محکم بودن سوکت قطعه اطمینان حاصل می کنیم، سپس وارد منوی پاک کردن کرد خطاها می شویم و خطا را پاک می کنیم. اگر خطا پاک شده بود خودرو را روشن کرده دوباره کند خطاها را چک می کنیم. ولی اگر پاک نشده بود باید قطعه را عوض کرده سپس کرد خطاها را باز بینی کنیم. 
✅ در صورت خرابی سنسور یا سوکت سنسور، چرا اخطار عیب یاب خودرو روشن شده خودرو دچار خام سوزی، مصرف بالا و بدکار کردن می شود. 

نکات :

👈 وظیفه اصلی اکسیژن سنسور قبل از کاتالیز، تنظیم نسبت سوخت و هواست و وظیفه اصلی اکسیژن سنسور بعد از کاتالیز بهینه کردن نسبت سوخت و هواست. 
👈 خودروهایی با ECU مدل ماگانتی مارلی (MM8P) و گروه SL96 ها سنسور اکسیژن ندارند و خودروهای زانتیا و پژو 206 تیپ 5و6 دارای دو عدد سنسور اکسیژن صفر می باشند.